Scenariusz lekcji fizyki

Autor: Daniel Mastek

Szkoła Podstawowa nr 1 w Choczni

TEMAT LEKCJI: Pierwsza zasada dynamiki. 

DATA: 14.03.2018

CZAS REALIZACJI: 45 minut

CELE LEKCJI:

Uczeń:

 na prostych przykładach z życia nazywa siły równoważące się , gdy ciało spoczywa względem

przyjętego układu odniesienia,

 nazywa i rysuje siły działające na ciało poruszające się ruchem jednostajnym prostoliniowym,

 stosuje pierwszą zasadę dynamiki do wyjaśnienia zachowania się ciała o stałej prędkości,

 posługuje się pojęciami siły ciężkości i sprężystości podłoża,

 oblicza siłę ciężkości i sprężystości podłoża gdy znana jest masa ciała,

 oblicza siłę oporu powietrza, gdy ciało opada lub wznosi się ruchem jednostajnym,

 rozumie zjawisko bezwładności i podaje jego przykłady z życia.

 Metody pracy: (lekcja w grupie)

 dyskusja,

 obserwacja,

 praca z podręcznikiem,

 rozwiązywanie zadań rachunkowych.

 POMOCE DYDAKTYCZNE

tablica interaktywna, komputer, równia pochyła, gładkie podłoże, plastikowe przeźroczyste

pudełko np. na płyty CD, kulka, 2 siłomierze, klocek z haczykami, waga sprężynowa.

PRZEBIEG LEKCJI

WSTĘP

Isaac Newton – przybliżenie uczniom postaci wielkiego  angielskiego fizyka, matematyka, astronoma, filozofa, historyka, badacza Biblii i alchemika (korzystanie z https://pl.wikipedia.org/wiki/Isaac_Newton  

Przypomnienie wiadomości o siłach równoważących się, trzeciej zasadzie dynamiki i różnych rodzajach sił poznanych na poprzednich lekcjach.

Nauczyciel zadaje pytania uczniom. Poprawność odpowiedzi weryfikuje w oparciu o przygotowany pokaz slajdów. Na rysunkach wyraźnie zaznacza siłę akcji i reakcji, zwracając uwagę na kierunek, zwrot i długość przedstawionych wektorów różnych sił.

 CZĘŚĆ WŁAŚCIWA LEKCJI

Doświadczenie 1

Nauczyciel umieszcza na gładkim podłożu klocek z przymocowanymi haczykami i zaczepia do nich

2 dynamometry. Dwaj uczniowie ciągną za siłomierze tak , aby klocek pozostał w spoczynku.

Odczytują ich wskazania.

Formułują wniosek: siły jakimi działali równoważyły się.

 Nauczyciel poleca uczniom wymienić pozostałe siły działające na klocek: siłę ciężkości

i sprężystości. Prawidłowość odpowiedzi potwierdza slajd przedstawiający cztery działające

siły. Uczniowie wykonują rysunek i oznaczają siły. Należy sprawdzić, czy narysowali siły o

jednakowej długości.

Doświadczenie 2

Uczniowie wyznaczają masę klocka za pomocą wagi sprężynowej oraz obliczają jego ciężar.

Następnie podają i zapisują wartość siły sprężystości, jaka działała, gdy klocek leżał nieruchomo.

 Nauczyciel przedstawia treść pierwszej zasady dynamiki, nazywając ją również zasadą

bezwładności wyjaśniającą zachowanie się klocka.

Doświadczenie 3

Nauczyciel umieszcza kulkę na równi pochyłej tak, aby po stoczeniu się z niej poruszała się po

gładkim podłożu. Uczniowie stwierdzają, że kulka porusza się poziomo ze stalą prędkością.

Wyjaśniają obserwację w oparciu o pierwszą zasadę dynamiki.

Doświadczenie 4

Nauczyciel poleca uczniom zapoznanie się z przebiegiem doświadczenia.

1. Przeźroczystą miskę lub pudełko na płyty CD odwracamy dnem do góry i wkładamy pod nią

kulkę.

2. Wprawiamy pudełko w taki ruch, aby kulka toczyła się po okręgu wzdłuż jego obwodu.

Podnosimy gwałtownie pudełko i obserwujemy ruch kulki.

3. Jeden z uczniów wykonuje doświadczenie, a pozostali tłumaczą zachowanie się kulki.

 Nauczyciel wyjaśnia na czym polega zjawisko bezwładności. Uczniowie podają przykłady

z życia obrazujące to zjawisko i jego znaczenie praktyczne . Mogą im w tym pomóc zadania

problemowe znajdujące się w podręczniku na str. 27, 28 oraz przykład 5.4 ze str. 24.

 PODSUMOWANIE LEKCJI

Nauczyciel przedstawia przygotowane przez siebie slajdy przedstawiające siły działające na np.:

 książkę leżącą na stole,

 lampę wiszącą u sufitu,

 ciało człowieka opadającego na spadochronie ze stałą prędkością,

 samochód jadący ze stałą prędkością,

 balon wznoszący się ze stałą prędkością

oraz jeszcze raz podkreśla, iż zachowanie tych ciał jest zgodne z pierwszą zasada dynamiki.

Praca domowa

Zadanie 1¹

„Odpowiedz (wraz z uzasadnieniem) na pytanie: Czy w przedziale kolejowym bezpieczniej

jest umieścić ciężki bagaż na półce od strony lokomotywy, czy po przeciwnej stronie?

Zadanie 2²

Na jadący po poziomej drodze traktor działają następujące siły: siła oporu ruchu

o wartości 1200 N, tzw. Siła ciągu silnika o wartości 9000 N, ciężar o wartości 12000 N

oraz siła sprężystości podłoża o wartości 12000 N.

1. Narysuj we właściwych proporcjach wektory wszystkich wymienionych sił

działających na traktor.

2. Napisz, które z wymienionych sił równoważą się.

Zadanie 3 (dla chętnych)

Uczeń może wykorzystać doświadczenia ze str. 28 z podręcznika.

Przygotuj jedno proste doświadczenie obrazujące zjawisko bezwładności. Wyjaśnij

zachowanie się ciała.

Prowadzący: Daniel Mastek

Koordynator placówki: Kinga Cholewka