,,Językowe pożyczki” na kółku polonistycznym w SP nr 1 w Choczni

        Wyjazd na kurs językowy na Maltę i udział w  projekcie ,,Mobilność kadry edukacji szkolnej” sprawiły, że  świeższym okiem spojrzałam na metody i formy pracy na języku polskim. Podczas przygotowań do mobilności, jak i w czasie samego kursu języka angielskiego, zrodziło się kilka pomysłów na zajęcia, które postanowiłam wykorzystać w praktyce. Oto konspekt z pierwszych zajęć przeprowadzonych w ramach kółka polonistycznego, które zatytułowałam ,,Językowe pożyczki”.

Konspekt zajęć kółka polonistycznego dla uczniów klas V – VI szkoły podstawowej

Temat: Językowe pożyczki – anglicyzmy.

Czas zajęć: 45 min.

Cel ogólny zajęć: uczeń dostrzega i rozumie istotę wpływów  języka angielskiego na rozwój polszczyzny ze szczególnym uwzględnieniem XIX, XX i XXI wieku.

Cele szczegółowe zajęć: uczeń zna i rozumie terminy: neologizm, zapożyczenie; potrafi wymienić nazwy języków, z których występują zapożyczenia we współczesnej polszczyźnie, umie wskazać kategorie i rożne dziedziny, w których obecnych jest najwięcej  zapożyczeń z języka angielskiego, wskazuje okresy historyczne, podczas których  trafiło do polszczyzny najwięcej zapożyczeń z języka angielskiego, zajmuje krytyczne stanowisko wobec tych zapożyczeń, potrafi uzasadnić trafne lub błędne  użycie wyrazów pochodzenia angielskiego, zabiera głos w dyskusji, czy można uniknąć we współczesnej polszczyźnie anglicyzmów, dostrzega i rozumie związki kulturowe pomiędzy Polską a krajami anglojęzycznymi, wykazuje postawę tolerancji i szacunku dla odmiennej kultury i języka, potrafi świadomie i celowo wzbogacać swą wypowiedź stosując zapożyczenia.

Metody pracy: pogadanka, problemowa, elementy dyskusji, praca ze słownikami

Formy pracy: praca w grupach, zbiorowa

Środki i materiały dydaktyczne: tablica multimedialna, Słownik języka polskiego, Słownik wyrazów obcych, fiszki z wyrazami pochodzenia angielskiego z różnych dziedzin ludzkiej działalności, duże plansze z wypisanymi nazwami kategorii zapożyczeń: technika, sport, moda, kultura i rozrywka, muzyka, praca, kuchnia, życie codzienne; kilka dużych kartek na wspólne notatki.

Przebieg zajęć:

I.                   Część wstępna

·         Pogadanka na temat tego, skąd biorą się nowe wyrazy w języku polskim.

·         Wyjaśnienie terminu neologizm, odczytanie definicji ze słownika i zapisanie jej na dużej planszy, która będzie widoczna poprzez resztę zajęć.

·         Wyjaśnienie terminu zapożyczenie, również odczytanie definicji ze słownika i zapisanie jej na kolejnej dużej planszy.

·         Przytaczanie przez uczniów wyrazów, które według nich pochodzą z języków  obcych.

·         Podawanie przykładów nazw języków, z których mogą występować zapożyczenia w polszczyźnie.

·         Ustalenie wspólnego wniosku na temat pochodzenia z języka angielskiego dużej części zapożyczeń we współczesnym języku polskim.

II. Realizacja tematu

·         Podział uczniów na grupy po 3 - 4 osoby. Losowy podział fiszek z różnymi wyrazami pochodzenia angielskiego.

·          Praca uczniów w grupach polegająca na  przyporządkowaniu zapisanych na fiszkach wyrazów  do określonej kategorii tematycznej, np.:

Ø  technika: flesz, kompakt, komputer, kontener, walkman

Ø  sport: aut, doping, dżokej, hokej, lider, mecz, ring, rugby, set, tenis, walkower, team

Ø  moda: dżersej, dżinsy, trendy, tweed, klipsy, lycra, bikini,

Ø  kultura i rozrywka: bestseller, show, disco, disc jockey (DJ), drink, fan, singiel, happening, dubbing, hobby, musical, party, pub, puzzle, quiz, serial, thriller muzyka: blues, hip – hop, fan – club, breakdance, country, heavy – metal, playback, rock, wideoklip

Ø  praca: biznes, biznesmen, bizneswoman, boss, boom, holding, leasing, menedżer, sponsor, monitoring

Ø  kuchnia: cheeseburger, chipsy, dressing, fast- food, grill, hamburger, hot dog, lunch, popcorn, sandwich, tost, keczup, whisky, snack

Ø  życie codzienne: logo, ranking, marker, market, Teflon, happy end, snack bar, scrabble, weekend, notebook

·         Wspólne sprawdzenie efektów pracy w grupach. Omówienie każdej kategorii nazw pod katem zrozumienia znaczenia każdego z użytych przykładów.

·         Wyjaśnienie przy pomocy Słownika języka polskiego, Słownika wyrazów obcych oraz ich wersji elektronicznych niezrozumiałych dla uczniów wyrazów lub takich, których przyporządkowanie do określonej grupy sprawiało uczniom trudność.

·         Zwracanie uwagi na poprawny zapis ortograficzny i dostosowywanie się wyrazów obcych do polskich wzorców odmiany.

·       Wyjaśnienie pojęcia anglicyzmy. Wspólne sformułowanie definicji i zapisanie jej na dużej kartce.

·  Wskazanie kategorii, w których występuje najwięcej zapożyczeń z języka angielskiego – muzyka, moda, kuchnia.

III.             Podsumowanie

·         Próba dyskusji nad koniecznością używania zapożyczeń.

·         Podawanie przykładów błędnego i niepotrzebnego używania anglicyzmów.

·       Wykonanie gazetki w klasie z wypracowanych podczas zajęć materiałów (plansze z definicjami, naklejone fiszki na plansze z odpowiednimi kategoriami nazw, w których występują zapożyczenia).    

              

Autorka scenariusza zajęć:

Barbara Tutaj,

nauczycielka języka polskiego

w Szkole Podstawowej nr 1 w Choczni

Koordynator placówki: Kinga Cholewka